وبلاگ های دینی به عنوان آیین یا آیین واره

در جهانی که همواره دست خوش انواع تضاد ها و دگرگونی هاست دست یابی به همبستگی های ملی و اجتماعی و ایجاد زندگی بهتر برای ابنای بشر، جز با پدیده ای از جنس آیین امکان پذیر به نظر نمی رسد. آیین ها رفتارهایی هستند مصنوع فرهنگ ها، که به نیّت معنا بخشی به تجربیات بشری، قرائت می شوند. آیین یکی از موثر ترین شیوه هایی است که مردم با استفاده از آن می توانند فهم دینی شان را به شکلی نمادین پیوسته، ترویج، تأیید و منتقل کنند. تقارن و تداخل آیین با مقوله ارتباطات و تبدیل آن به یکی از قوی ترین اشکال اثرگذار ارتباطی، و این خصلت رسانه ها در آیینی کردن آن چیزی که تولید و منتشر می کنند، یکی از ویژگی های قابل تأمل آیین است که امروزه توجه پژوهشگران حوزه دین و رسانه را به خود جلب کرده است. هرچند این نکته مورد توافق است که آیین موضوعی انحصاراً دینی نیست و حتی عده ای از آیین های سکولار سخن رانده اند، ولی بی تردید بخشی از رفتار های آیینی ما ریشه در دین دارد. رسانه های نوین به ویژه رسانه های آن لاین، با سطح بالایی که در اثرگذاری دارند، به مثابه مکان تجلی فناوری های جدید ارتباطی و اطلاعاتی محل یا منبع تولید و انتقال اطلاعات و فضایی نو برای زندگی هستند. از بین پدیده های این فضای مجازی، بلاگ ها توانسته اند با خلق دنیایی مجازی، اجتماعاتی را پدید آورند که در بسیاری ازحوزه ها کاربردهای مفید و سودمندی برای کاربران داشته باشد و برخی از آنها مانند وبلاگ های دینی توانسته اند با دسته بندی های موضوعی و بهره برداری از مولفه های تبلیغی دین، با دارا بودن مشخصه های فعالیت های آیینی، نقش و سهمی در خور توجه یابند. این پژوهش با استمداد از شیوه ای کیفی و با بهره گیری از آراء نظریه پردازانی چون کاترین بل، اریک دبلیو رودنبولر و دیگران به بررسی پیوند آیین با رسانه وبلاگ دینی می پردازد. در اثبات این رابطه و به منظور بومی کردن مطالعات انجام گرفته ـ با استفاده از شیوه مردم شناسی ارتباطات ـ ضمن حضور عملی در میدان وبلاگ نویسی دینی، پانزده مورد از مشخصه های آیین با رفتار وبلاگ نویسان دینی انطباق داده شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که وبلاگ نویسی دینی نه تنها فرصتی برای بسط مفاهیم عمیق دینی که - به دلیل برخورداری از امکانات وسیع و قابلیت های آیین گونه - از بهترین شیوه های اثرگذاری اجتماعی و یاری گر دین پژوهان در ترویج هرچه بهتر و موثرتر مفاهیم متعالی دینی است. واژگان کلیدی: ، ، وبلاگ، رسانه، فضای مجازی، گروه متمرکز.